In de nacht van 27 mei verscheen om 3:09 uur lokale tijd een mooie vuurbol boven Nederland. De vuurbol trok een lichtspoor door de atmosfeer van Antwerpen tot voorbij Apeldoorn. Verschillende camera netwerken rekenen aan de vuurbol en komen momenteel op een kleine restmassa uit. Dat betekent dat een kleine hoeveelheid materiaal als meteoriet de grond bereikt kan hebben.
Er werden meerdere visuele meldingen gedaan bij het IMO vuurbolmeldpunt. De onderstaande kaart geeft een warmtekaart met de waarneemlocaties van visuele waarnemers. Enkele visuele waarnemers maakte ook melding van fragmentatie van deze vuurbol.
De bovenstaande afbeelding toont de locaties van de visuele waarnemers en het gereconstrueerde pad van de vuurbol geprojecteerd op de grond. In blauw op basis van visuele waarnemingen en in oranje dat op basis van FRIPON. Bron: International Meteor Organisation.
Mooie set waarnemingen
De vuurbol werd dankzij de gunstige weersomstandigheden door meerdere camera’s en Netwerken waargenomen. Verschillende camera netwerken legden de vuurbol vast, waaronder FRIPON en de Nederlandse tak hiervan DOERAK (gecoördineerd door de TU Delft), het Global Meteor Netwerk (GMN), Allsky7, en individuele camera’s zoals DAARO! en RAAK! van de werkgroep. Ook het Europese Netwerk van vuurbolcamera’s legde de vuurbol vast met vele camera’s, zo meldt de Dutch Meteor Society op haar website.
Enkele snapshots van beelden die gemaakt zijn van de vuurbol. Links van RAAK! in Leiden, midden DAARO! vanuit Dwingeloo en rechts FRIPON-DOERAK in Tilburg (waar de vuurbol recht overheen trok). Bronnen: Werkgroep Meteoren/F. Bettonvil en FRIPON-DOERAK/TU Delft, S. de Vet.
Waarnemignen met de RMS camera’s van het Global Meteor Network. Bron: GMN/M.Breukers, K.Habraken, R. Gloudemans
De vuurbol waargenomen door Johan Pieper vanuit Kerkrade. Bron: J.Pieper via Twitter.
De vuurbol gezien vanuit Amsterdam door de allsky camera van het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde, van de FNWI/UvA in de Watergraafsmeer. Credit: UvA/API, via Esther Hanko.
Ook het KNMI heeft schokgolven gemeten op het akoestisch array op het meetveld van het KNMI in De Bilt, zo meldt KNMI-geofysicus Jelle Assink op Twitter. De geluidsgolven bevatten laagfrequente, maar hoorbare frequenties! De schokgolf was wel kort: het duurde maar een tiende van een seconde en was midden in de nacht. Geen van de ooggetuigen bij het IMO vuurbolmeldpunt heeft dan ook bij de vuurbolmelding aangegeven geluiden gehoord te hebben.
Dataplot van het akoustische signaal gemeten met de array op het meetveld van het KNMI in De Bilt. Bron: Jelle Assink/KNMI (via Twitter)
Misschien een meteoriet?
Verschillende vuurbolcamera’s van het FRIPON-netwerk in Nederland, België en Duitsland registreerden de vuurbol. Zeer snel na de vuurbol werden al de eerste kenmerken bekend van de vuurbol (bekijk hier de publieke data). De eerste automatische analyse van FRIPON hintte al op een restmassa, maar wegens de uitdoofhoogte en de geringe massa leek deze vuurbol niet direct een kandidaat voor een ‘meteoriet-dropper’. Inmiddels heeft Denis Vida (University of Western Ontario) ook een eerste analyse gedaan met de camera’s van het Global Meteor Network en hij bevestigt dat er materiaal kan zijn overgebleven. Schattingen op basis van berekeningen van de eindmassa door GMN (Vida, UWO), FRIPON en de Werkgroep Meteoren liggen tussen 20 en 200 gram.
Als er materiaal is overgebleven, zal het terugvinden een klus worden. De invalshoek van de vuurbol was erg klein en daardoor is het strooiveld bijzonder langgerekt. Ook werden er fragmentaties waargenomen, dus afhankelijk van de totale eindmassa kan het materiaal in kleiner stukjes over een groot gebied zijn uitgewaaierd. Daarbovenop speelt de uitdaging van de sterke wind, dus het gebied kan óók nog eens in beide richtingen met een paar kilometer zijn verschoven.
Oproep voor publiek regio Deventer
De regio waarin materiaal mogelijk naar de grond gekomen kan zijn, ligt binnen het driehoek Raalte-Twello-Nieuw Heeten. Grotere fragmenten zijn te verwachten in de omgeving van Heeten, de kleinere richting Deventer. We roepen daarom het publiek in deze regio op om alert te zijn op mogelijke zwartgeblakerde steentjes in hun omgeving, tuin en op de dagelijkse wandelroute met de hond, naar school of werk. Denk je iets ongewoons gevonden te hebben, neem dan contact op met het meteorietmeldpunt. Hoe stel je vast of het een meteoriet is of niet? Check onze zelftestwebsite, of bekijk 3D voorbeelden in het Delft Meteorite Lab. Meer weten over vuurbollen en meteorieten? Bekijk dan het meteorietencollege bij de Universiteit van Nederland.
Een overzichtstkaart van de regio waarbinnen mensen alert moeten zijn op mogelijke zwartgeblakerde steentjes. Dit betreft een eerste indicatie op basis van de prognose van Denis Vida, met in achtneming van de kanttekeningen die hierboven genoemd zijn. Beeld: Google Earth.
Laatste update: 5 juni 2023, 11:30 CEST. Tekst: Sebastiaan de Vet, Felix Bettonvil.