Afgelopen zaterdagavond tijdens pakjesavond trok de terugkeercapsule van de Hayabusa 2 missie als een vuurbol door de lucht boven Australië. De capsule koerste naar een veilige landing in het woestijngebied van de Woomera Test Range. Aan boord bevonden zich de kostbare kruimels van planetoïde Ryugu die de satelliet eerder in 2019 op de koolstofplanetoïde had opgeraapt.
Hayabusa 2 is een satellietmissie van de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA die planetoïde Ryugu heeft bestudeerd en monsters moest terugbrengen naar de aarde. Op 21 februari 2019 en 11 juli 2019 verzamelde de satelliet succesvol materiaal aan het oppervlak en net onder het oppervlak van de koolstofplanetoïde. Na het afronden van de wetenschappelijke fase van de missie, begon de satelliet in november 2019 aan de terugreis naar aarde. Op 5 december 2020 rond 18:28 uur Nederlandse tijd dook de terugkeercapsule met het bemonsterde materiaal de atmosfeer binnen, nadat het eerder die dag was afgeworpen door de Hayabuse 2 satelliet. Verschillende camera’s van het grondteam slaagden erin om de vuurbol vast te leggen en te volgen. In de onderstaande video is goed de snelheid, helderheid en atmosferische vertraging te zien.
Na het uitdoven van de vuurbol viel de capsule naar de boogde landingszone binnen de Woomera Test Range (Woomera Prohibited Area). Dankzij het radiobaken kon een netwerk van radiostations de positie van de capsule peilen, om vast te stellen waar de capsule omstreeks 18:54 uur Nederlandse tijd aan zijn parachute is geland. Aan boord van een helikopter slaagde het bergingsteam er vervolgens in om na anderhalf uur vliegtijd en zoekwerk rond 20:47 uur Nederlandse tijd de capsule te vinden.
De berging werd uitgevoerd door technici in pakken die weg hebben van dat van bomexperts, vanwege de pyrotechnische ladingen die gebruikt zijn om de capsule van de satelliet te scheiden. De capsule is daarna verpakt om per helikopter naar de Quick Look Facility in Australië te vliegen, waarna het afreist naar Japan. Eenmaal daar aangekomen zal het planetoïdegruis verder worden bestudeerd en uiteindelijk zal het materiaal worden gedistribueerd onder verschillende onderzoeksteams.
De bovenstaande foto’s tonen de geringe afmetingen van de capsule , maar dat maakt de landing niet minder kostbaar of indrukwekkend. Het oppervlaktegruis moet onderzoekers nieuwe inzichten geven in de complexe chemie en de rol van water op het soort koolstofplanetoïden als 167123 Ryugu.
Interesse in oppervlaktegruis
Ook Nederlandse onderzoekers zijn benieuwd naar het materiaal dat Hayabusa 2 op de planetoïde Ryugu heeft verzameld. Ze denken namelijk dat er overeenkomsten kunnen zijn met bepaalde soorten meteorieten, op grond van hun studie mogelijk ook de Nederlandse Diepenveen meteoriet. Deze meteoriet werd met hulp van leden van de Werkgroep Meteoren in 2012 herontdekt en in de jaren daarna uitvoerig onderzocht.
Zo is te lezen in het webartikel van Naturalis naar aanleiding van de wetenschappelijke publicatie over Diepenveen: “De eigenschappen van de Diepenveen zette de onderzoekers op het spoor van planetoïden die kunnen lijken op de ruimterots waarvan Diepenveen ooit afbrak. Ze vonden er een door te kijken hoe zonlicht weerkaatst wordt door vergruisde oppervlakken. Het reflectiespectrum van de Diepenveen lijkt op dat van de koolstofrijke planetoïde Ryugu, een ruimterots van ongeveer een kilometer doorsnee waarop de Japanse ruimtesonde Hayabusa 2 op 21 februari 2019 is geland. ‘Hier op aarde kun je gesteente vaak in context beter begrijpen, maar dat is met een steenmeteoriet uit het zonnestelsel een stuk lastiger. Ruimtemissies kunnen dus uitkomst bieden,’ licht Naturalis-onderzoeker en mede-auteur Sebastiaan de Vet toe. Mogelijk bestaat een deel van het oppervlak van Ryugu dus uit materiaal dat vergelijkbaar is met de Diepenveen-meteoriet. ‘Overeenkomsten tussen meteorieten en planetoïden zijn vrij zeldzaam, dus als Hayabusa 2 in 2020 naar de aarde terugkomt met kleine gesteentemonsters is het spannend om het materiaal met Diepenveen te kunnen vergelijken,’ voegt Leo Kriegsman toe, die als Naturalisonderzoeker ook meewerkte aan de studie. De Diepenveen kan op deze manier mogelijk nieuwe aanwijzingen geven over de bouwstenen en de processen die hebben bijgedragen aan het ontstaan van rotsplaneten en misschien zelfs aan het leven op onze planeet.” (bron: Naturalis.nl)
Na succes nieuwe avonturen voor Hayabusa 2
De missie van Hayabusa 2 is na de succesvolle landing nog niet ten einde. Na het afwerpen van de capsule werd de satelliet gebruikt om de re-entry vast te leggen. Inmiddels koerst de satelliet door voor een nieuwe missie van ruim 10 jaar naar twee andere planetoïden, waaronder 1998 KY26 een sneldraaiende planetoïde. In de onderstaande video geeft JAXA uitleg over de missie.