woe/do 14/15 december 2011
De Geminiden, een van de actiefste meteorenzwermen, bereikt vanavond zijn maximum (rond 19 uur). Onder ideale omstandigheden (een hele donkere hemel en de radiant in het zenit) kan het aantal vallende sterren tijdens het maximum oplopen tot 120 meteoren per uur. Dit jaar is de maan, die vier dagen geleden nog vol was, helaas spelbreker. Hierdoor zijn alleen de helderste meteoren zichtbaar. Dat zijn er de gehele nacht maximaal zo’n 20-30 per uur. Als u gaat kijken, zorg dan voor warme kleding want tijdens heldere decembernachten is het gegarandeerd ijskoud! In tegenstelling tot veel andere meteorenzwermen, stammen de Geminiden niet van een komeet af, maar van een Planetoide, te weten 3200 Phaethon.
Uitleg bij het diagram
Tijd
De tijd is verdeeld in periodes van een uur. De grenzen van deze intervallen zijn weergegeven in lokale tijd (MET of MEZT).
ZHR (Zenithal Hourly Rate) – grijze staven
Dit is het theoretische aantal meteoren die je zou kunnen zien onder ideale omstandigheden: er is dan geen enkel storend kunst- of maanlicht waardoor het compleet donker is. De zwakst zichtbare sterren zijn in dit ideale geval van magnitude 6,5. Het radiant staat in het zenit. Deze situatie komt in Nederland vrijwel nooit voor. Meestal zijn er dan ook minder meteoren te zien dan de ZHR aangeeft. In werkelijkheid kan het aantal meteoren heel anders uitpakken. Het is immers maar kansrekening. Elke meteoor verschijnt op een onverwacht moment op een onverwachte plek aan de hemel. Bovendien kan de activiteit van een zwerm van jaar tot jaar verschillen.
HR (Hourly Rate) – blauwe staven
Dit is het verwachte gemiddelde aantal meteoren voor elk uur dat je onder gunstige omstandigheden vanuit Nederland kunt zien. Bij de schatting hiervan is rekening gehouden met eventueel maanlicht en schemering, en de hoogte van de radiant. Er is aangenomen dat de zwakst zichtbare ster maximaal van magnitude 6,5 is (bij afwezigheid van de maan). Zijn de omstandigheden minder gunstig dan is het aantal vallende sterren minder. Dit kan komen door kunstlicht of bewolking. Ook een heiige of vochtige hemel zorgt ervoor dat er minder meteoren te zien zijn.
De Maan – Gele lijn
Deze lijn geeft de hoogte van de maan weer in graden boven de horizon. Bij 0 graden staat de maan ‘op’ de horizon (bij opkomst en ondergang). 90 graden staat voor het punt recht boven je hoofd (het zenit). De maan verlicht de hemel en haar aanwezigheid zorgt ervoor dat de zwakste meteoren niet te zien zijn. Zeker bij volle maan loopt het aantal sterk terug. Is de maan een sikkel of half verlicht dan valt dit effect mee.
De Zon – Oranje pijlen
Met deze pijlen zijn achtereenvolgens de tijdstippen van zonsondergang en zonsopkomst weergegeven.
Radiant – Groene lijn
Ook de hoogte van de radiant is een belangrijke factor voor het aantal zichtbare meteoren. De radiant is het punt aan de hemel waar de meteoren van een zwerm vandaan lijken te komen, als je de lijn terug doortrekt. Des te hoger de radiant aan de hemel staat, des te meer meteoren kunnen oplichten. Als het radiant zich niet boven de horizon bevindt, zijn er geen meteoren van die zwerm zichtbaar. Meteoren kunnen overigens aan de hele hemel verschijnen.