Meteorenzwermen

Meteorenzwermen ontstaan als de aarde door het stofspoor van een komeet beweegt. Hierdoor vliegen er in een korte tijd veel stofdeeltjes met hoge snelheid de atmosfeer van de aarde in, waardoor er in bepaalde perioden van het jaar meer meteoren dan gebruikelijk te zien zijn. Dit fenomeen noemen we een meteorenzwerm.

De meteoren lijken tijdens een zwerm te ontstaan vanuit één punt aan de hemel. In werkelijkheid komen de stofdeeltjes parallel aan elkaar de atmosfeer in, maar door het perspectief zien we ze vanuit een plek ontstaan; de radiant. De meteorenzwermen ontlenen hun naam aan de ligging van de radiant tussen de sterrenbeelden. Zo verschijnen de bekende Perseïden in augustus bijvoorbeeld vanuit het sterrenbeeld Perseus, en ontspringen de Geminiden vanuit het sterrenbeeld Gemini (Tweelingen).

Wil je een idee krijgen hoe de stofdeeltjes van deze meteorenzwermen door het zonnestelsel bewegen, kijk dan eens naar deze spectaculaire visualisatie die gemaakt is op basis van meteoorwaarnemingen.

De belangrijkste meteorenzwermen op een rij

Visueel waarneembare meteorenzwermen

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijkste visueel waarneembare meteorenzwermen die visueel, fotografisch of met video kunnen worden waargenomen. De uurfrequenties (Zenithal Hourly Rate, ZHR) variëren soms van jaar tot jaar. Deze lijst wordt daarom elk jaar geupdate op basis van de meest recente verwachtingen die door de International Meteor Organisation (IMO) worden gemaakt. Let op: het ZHR is een maat voor de theoretische maximumactiviteit van de meteorenzwerm. Hoeveel meteoren je daadwerkelijk tijdens de maximumnacht kunt zien, hangt van veel factoren af, zoals de maanfase en de mate duisternis waarin je aan het kijken bent.

ZwermPeriodeMaximumZHRBijzonderheden
Boötiden (Quadrantiden)1 – 12 jan.3 jan.120Scherp maximum
Virginiden25 jan. – 15 apr.diversen<5Traag, vuurbollen!
Lyriden14 – 30 apr.22 apr.18Kort maximum
α-Capricorniden3 jul. – 15 aug.30 jul.5Traag, helder, oranje vuurbollen!
δ-Aquariden12 jul. – 23 aug.30 jul.25Traag, helder vuurbollen
Perseïden17 jul. – 24 aug.12 aug.100Zeer rijke zwerm
κ-Cygniden3 – 25 aug.18 aug.3Zeer traag, vaak helder, vuurbollen
α-Aurigiden28 aug. – 5 sept.1 sep.6Hoge activiteit in 1935 en 1986
Draconiden6 – 10 okt.9 okt.variabelSterrenregen in 1933, 1946, 1998, 2011
Orioniden2 okt. – 7 nov.21 okt.15Snel, nalichtende sporen
Tauriden1 okt. – 25 nov.7 nov.10Traag, oranjekleurig, vuurbollen! Meerdere maxima
Leoniden6 – 30 nov.17 nov.15Doorgaans kleine zwerm, echter sterrenregens in 1998, 1999, 2001 en 2002
Geminiden4 – 17 dec.14 dec.120Rijke zwerm, veel heldere meteoren
Ursiden17 – 26 dec.22 dec.10Kort maximum, onregelmatig

Daglichtzwermen

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de daglichtzwermen die uitsluitend met behulp van radio kunnen worden waargenomen.  In tegenstelling tot de visueel waarneembare zwermen, kunnen van de daglichtzwermen geen nauwkeurige uurfrequenties bepaald worden. Daarom wordt de activiteit geduid met laag (L), gemiddeld (M) en hoog (H). De onderstaande lijst wordt elk jaar geupdate op basis van de verwachtingen die door de International Meteor Organisation (IMO) worden gemaakt.

ZwermPeriodeMaximumActiviteit
Capricorniden13 jan. - 4 feb.1 feb.M
χ-Capricorniden29 jan. - 28 feb.13 feb.L
April Pisciden20 - 26 apr.22 apr.L
ε-Arietiden24 apr. - 27 mei9 meiL
mei Arietiden4 mei - 6 jun.16 meiL
ο-Cetiden 5 mei - 2 jun.20 meiM
Arietiden14 mei - 24 jun.7 jun.H
ζ-Perseïden20 mei - 5 jul.9 jun.H
β-Tauriden5 jun. - 17 jul.28 jun.M
γ-Leoniden14 aug. - 12 sep.25 aug.L

Meer lezen