Augustus is weer dé maand om ‘vallende sterren’ te tellen. De populaire Perseïden maken weer hun entree aan de nachtelijke sterrenhemel. De jaarlijks terugkerende meteorenzwerm is dit jaar in de nacht van 12-13 augustus echter minder goed te zien dan in andere jaren, omdat de bijna volle maan stoort en de weersverwachting ongunstig uitpakt.
Op 16 juli was er een gedeeltelijke maansverduistering zichtbaar in grote delen van Nederland. Diezelfde maan is ruim een maand later, in de week van 12-13 augustus, nagenoeg vol en gaat pas laat in de nacht onder. Dit is niet heel ideaal voor de waarnemen van de meteoren (‘vallende sterren’) van de Perseïdenzwerm die in de nacht van 12-13 augustus aan de sterrenhemel verschijnen. Hierdoor zullen de Perseïden dit jaar minder gunstig uitpakken dan in andere jaren. Toch moet dat geen ontmoediging zijn, want dankzij de hoge activiteit is er genoeg kans om een aantrekkelijk aantal meteoren te zien.
In het kort: wat staat er te gebeuren?
Augustus is sinds jaar en dag dé maand om naar meteoren te kijken. Dit lichtfenomeen ontstaat hoog in onze atmosfeer als kleine stofdeeltjes uit het stofspoor van de komeet 109P/Swift-Tuttle in grote aantallen de atmosfeer van de aarde binnenvliegen en oplichten. Aangezien het er veel zijn, lijken ze vanuit het sterrenbeeld Perseus in alle richtingen weg te schieten. Hierdoor noemen sterrenkundigen deze meteorenzwerm de Perseïden. De meteorenzwerm heeft een brede piek, dus er is een ruime periode waarin je veel meteoren kunt waarnemen. Vooral op de late avond en nacht van 12 op 13 augustus zie je de meeste meteoren aan de sterrenhemel, doordat de aarde dan het stoffigste deel van het komeetspoor doorkruist. Blijf met lekker weer dus wat langer buiten en kijk vooral na middernacht om de meeste meteoren te zien.
Kijktips
Meteorenkijken is erg makkelijk omdat je er geen speciale apparatuur voor nodig hebt. Kleed je wel warm aan of neem een deken mee, zoek een geschikte donkere plek en kijk (met pauzes) een uur of langer omhoog. Aangezien meteoren overal aan de hemel verschijnen, hoef je dus niet in een specifieke richting te kijken om iets van de activiteit van de Perseïden te bespeuren. Vanwege de storende invloed van de maan is het goed om in een andere richting te kijken, waar de hemel donkerder is. Je kunt natuurlijk ook op andere manieren deze meteoren waarnemen. Onderaan dit artikel vind je daarom een aantal links naar bruikbare waarneemtips.
Wat moet je verder weten van de Perseïden in 2019?
De Perseïdenzwerm is een van de actiefste meteorenzwermen van het jaar. Dankzij de (doorgaans) aangename weersomstandigheden midden in de vakantieperiode en het grote aantal meteoren dat je per uur kunt zien, is deze zwerm voor veel mensen een buitenkans om naar meteoren te kijken. De maximale activiteit van de Perseïden ligt onder perfecte, gestandaardiseerde omstandigheden rond de 100 meteoren per uur. Dat is de actuele waarde die je in veel tabellen en lijstjes tegenkomt. Zoveel zie je er echter nooit. Het aantal meteoren dat je kunt zien, wordt namelijk bepaald door drie dingen: het tijdstip waarop je kijkt, de mate van duisternis (of: lichtvervuiling) en het aandeel van de sterrenhemel dat je kunt zien.
Ga allereerst op het juiste tijdstip naar buiten, want dat bepaalt hoe actief de zwerm is en hoe hoog de radiant (het punt waaruit de meteoren in het sterrenbeeld Perseus ontspringen) aan de hemel staat. Net na zonsondergang op 12 augustus staat de radiant nog laag boven de horizon en je ziet daardoor vrij weinig meteoren. Het aantal loopt op naarmate de avond en nacht naar dinsdag 13 augustus vordert en het sterrenbeeld Perseus hoger aan de hemel klimt. De bijna volle maan zorgt dit jaar dus voor ongunstige waarneemomstandigheden gedurende de late avond en nacht. De periode waarin de meeste Perseïden per uur zichtbaar zijn, ligt daarom tussen middernacht en zonsopkomst. Vanwege de bijna volle maan, zul je het grootste aantal meteoren dit jaar pas zien na 03:00 als de maan laag aan de hemel staat en niet veel later daarna is ondergegaan.
Trek je erop uit en wil je de beste kans hebben om veel meteoren te zien? Zoek dan vooral een donkere plek met zo min mogelijk omgevingslicht om naar de Perseïden te kijken; hoe donkerder hoe beter. Probeer ook een plek uit te kiezen waar je zoveel mogelijk van de sterrenhemel boven je ziet, zonder hinder van hoge bomen, gebouwen of bewolking, zodat er naar verhouding ook meer meteoren zichtbaar zijn.
Waarnemers in Nederland kunnen dankzij de zwermactiviteit van de Perseïden tussen de 30-60 meteoren per uur zien. Bedenk wel dat het aantal meteoren voor waarnemers in verschillende delen van Nederland kan verschillen en dat het vooral in en rond de grote steden veel lager kan uitvallen, als gevolg van de lichtvervuiling en een beperkter zicht op de sterrenhemel. Bereid je dus goed voor en houd rekening met onze drie tips: tijdstip, duisternis en vrij zicht op de sterrenhemel.
Weersomstandigheden
Wat als de weersomstandigheden tijdens de maximumnacht (maandag 12 op dinsdag 13 augustus) zelf onverhoopt tegenvallen? Geen nood, houd de weersverwachtingen de dagen voor het maximum goed in de gaten en probeer in de nachten vóór en ná de maximumnacht ook naar boven te kijken, al zijn er dan wel een stuk minder meteoren. Ook in de nacht van 13-14 augustus heb je dus goede kansen om Perseïden te zien. De kans op bewolking (of de opklaringen) kun je in de gaten houden met de ‘wolkenverwachting’ van MeteoCiel. Bedenk wel dat je door een gat in het wolkendek veel minder meteoren ziet dan bij een volledige onbewolkte hemel, dus je zult dan wat meer geduld moeten hebben om enkele Perseïden te kunnen zien.
Bestel onze folder
Ga je met jouw vereniging of club actief meteoorwaarnemen of organiseer je een evenement rond de Perseïden? Dan horen wij graag van jouw ervaringen! Wil je voor jouw meteorenevenement meer informatie hebben om uit te delen? Bestel dan vrijblijvend per email een aantal exemplaren van de informatiefolder van de Werkgroep Meteoren die we je kosteloos toesturen.
LINKS NAAR MEER ACHTERGRONDINFORMATIE:
- Hoeveel meteoren kun je écht zien?
- Top 5 waarneemtips voor visuele waarnemers
- Volg onze fototips en maak prachtige foto’s van meteoren
- Teken je waargenomen meteoren in op een speciale sterrenkaart
- Ontdek meer waarneemtechnieken om meteoren vast te leggen
- Een nieuwe folder met informatie: bestel gratis exemplaren
Orgineel gepubliceerd op 5 augustus. Laatste update: 12 augustus 2019 17:30 uur.